ေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္သူမ်ား လက္ေတြ႔အခက္အခဲ ႀကံဳႏုိင္ေျခ စိုးရိမ္

 ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမယ့္ရက္ေရာက္လာရင္ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာၾကမယ့္ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႔ေတြအတြက္ သက္ဆုိင္ရာမဲဆႏၵနယ္ေတြက မဲ႐ံုမွဴးေတြရဲ႕ခြင့္ျပဳခ်က္ေပၚမူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔အညီ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ရွိပါ့မလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြရွိေနပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဘက္ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္ကို ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖို႔ ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာသူေတြမွာအခြင့္အေရး ရွိတယ္လို႔ေျပာဆိုထားေပမဲ့လို႔ ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာသူေတြအေနနဲ႔ က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း သတိေပးေျပာဆိုထားတာပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို မဆုမြန္က စုစည္းတင္ျပေပးထားပါတယ္။

လာမယ့္ႏုိဝင္ဘာလ ၈ရက္ေန႔မွာ က်င္းပမယ္လို႔ လတ္တေလာေၾကညာထားတဲ့ ၂၀၁၅ ပါတီစံုအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေန႔မွာ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာဖို႔ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဘက္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔အထိ ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပြဲ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး အဖြဲ႔အစည္း (၉) ခုကို တရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳလႊာ ထုတ္ေပးထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႔ (၉) ဖြဲ႔ကေန ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာခြင့္ တရားဝင္အသိအမွတ္ျပဳ ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူ (၆,၂၆၁) ကေန တႏိုင္ငံလံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။

တကယ္လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခ်င္ၾကတယ္ဆိုရင္လည္း ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္လိုသူ ျပည္တြင္းအဖြဲ႔အစည္းေတြအေနနဲ႔ လာမယ့္ ေအာက္တုိဘာလ (၂၄) ရက္ေန႔ စေနေန႔ ေနာက္ဆံုးထားၿပီး ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ကို လာေရာက္ ေလွ်ာက္ထားၾကဖို႔ကိုလည္း ႏိႈးေဆာ္ထားတာပါ။

ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိၿပီး လြတ္လပ္ တရားမွ်တမႈရွိတယ္ဆိုတာကို မွတ္ေက်ာက္တင္ ခံႏုိင္ဖို႔ အားလံုးက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကဖို႔ကိုလည္း ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအးက ေျပာဆိုထားေပမဲ့လို႔ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပမယ့္ေန႔က်ရင္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြဘက္က အခက္အခဲမရွိ၊ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ အမွန္တကယ္ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ရွိပါ့မလား ဆိုတာကုိေတာ့ စိုးရိမ္မႈေတြရွိပါတယ္။

ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမယ့္သူေတြဘက္က က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ လုိက္နာေဆာင္ရြက္ၾကေပမဲ့လို႔ သက္ဆုိင္ရာ မဲဆႏၵနယ္ေတြက မဲ႐ံုမွဴးေတြရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ေပၚ မူတည္ၿပီး သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔အညီ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေစာင့္ၾကည့္ခြင့္ရွိပါ့မလားဆိုၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲဆိုင္ရာ ေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေနတဲ့အဖြဲ႔ (MID) Myanmar Institute for Democracy က ဒါ႐ိုက္တာ ဦးေအာင္စိုးမင္းက သူ႔အျမင္ အခုလိုေျပာပါတယ္။

“COC ကေတာ့ အဓိက ပါတီ affiliation ကင္းရမယ္ဆိုတာပဲ ေျပာထားတယ္ဗ်ာ၊ အခုထူးျခားတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ballot station ထဲမွာ မဲ႐ံုမွဴးရဲ႕ အစီအစဥ္နဲ႔ ေနရာယူေစာင့္ၾကည့္ရမယ္ဆိုတာတခုကေတာ့ ထူးျခားတယ္ေပါ့ေနာ္၊ ဆိုေတာ့ မဲ႐ံုမွဴးက လူမ်ားတယ္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ထြက္ေပးပါ-ဆိုရင္ ထြက္ေပးရမယ့္သေဘာမွာရွိေနတယ္။ အဲဒါမ်ဳိးေတြေတာ့ရွိတယ္။ အခု က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ျပႆနာကေလ - on paper အားလံုး အဆင္ေျပေနတယ္ဗ်။ တကယ့္ field မွာ အဆင္မေျပတာမ်ဳိး ေတြ႔ေနရတယ္ဗ်။ က်ေနာ္တို႔ေတြ႔ရတာတခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔အတြက္ - observer ေတြအတြက္ေပါ့ေနာ္ - လာၿပီးေတာ့ အက်ပ္အတည္းျဖစ္ေစမယ့္ကိစၥက အခုနကတခ်က္ပဲဗ်။ မဲ႐ံုအတြင္းမွာ မဲ႐ံုမွဴးရဲ႕အစီအစဥ္အတုိင္း ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ရမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥေလးက အက်ပ္အတည္း ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ မဲ႐ံုမွဴးက လူမ်ားေနၿပီ။ ဒီေနရာမွာေတာ့ အဝင္အထြက္ သိပ္မ်ားေနၿပီ၊ ခင္ဗ်ားတို႔ ခဏထြက္ေပးပါ-စသျဖင့္ အဲလိုမ်ဳိးေတြေပါ့ေနာ္၊ ေနာက္တစ္ခုက လူမ်ားလြန္းလို႔ ေပးမဝင္တာမ်ဳိးေတြ၊ စသျဖင့္ အဲလိုမ်ဳိးေလးေတြ ရွိေကာင္းရွိမယ္။ တခ်ဳိ႕မဲ႐ံုေတြမွာဆိုလို႔ရွိရင္ candidates သိပ္မ်ားတဲ့အခါမွာ candidates ေတြရဲ႕ကုိယ္စားလွယ္ေတြ အားလံုး စုၿပံဳၿပီးေတာ့ ေရာက္ရွိခဲ့သည္ရွိေသာ္ - ေပါ့ေနာ္၊ အဲဒီမွာ လူက အရမ္းမ်ားသြားမယ္။မဲ႐ံုက က်ဥ္းတယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ ေသခ်ာတယ္ဗ်။ သူက observer ကိုေမာင္းထုတ္မွာပဲ။ လက္ေတြ႔မွာ အခက္အခဲေလးေတြေတာ့ ရွိႏိုင္တာေပါ့ေနာ္၊ on paper ကေတာ့ အားလံုးအဆင္ေျပပါတယ္။”

ျပည္တြင္းေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြအတြက္ လုိက္နာရမယ့္က်င့္ဝတ္ ( Code of Conduct) ကို ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ တာဝန္ရွိသူေတြ၊ အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔အတူ ညိႇႏိႈင္းေရးဆြဲရာမွာ ပါဝင္ခဲ့တဲ့Myanmar Institute for Democracy အဖြဲ႔အေနနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္သူေတြဘက္က လုိက္နာရမယ့္က်င့္ဝတ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ဒါရိုက္တာ ဦးေအာင္စိုးမင္းက အခုလိုေျပာပါတယ္။

“Code of Conduct က ရွိတယ္။ Code of Conduct က အခုနက က်ေနာ္တို႔ေျပာသလိုေပါ့ေနာ္ -CSA ေတြနဲ႔ confirm လုပ္ၿပီးေတာ့ဆဲြထားတယ္ဗ်။ သူတို႔ကေတာ့ ပထမ draft ေပးတယ္ေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ draft အေပၚမွာ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာၾကာယူၿပီးေတာ့ ညႇိႏႈိင္းၿပီးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ႏွစ္ဘက္လံုး လက္ခံႏိုင္ေလာက္ေျခရွိတဲ့ code of conduct ေလးထြက္လာတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေကာ္မရွင္အပိုင္းကေရာ၊ CSO အပိုင္းကေရာ အကုန္လံုး group discussion ေတြလုပ္ၿပီးေတာ့မွ အဲဒီ code of conduct ကို ဆဲြျဖစ္တယ္ေပါ့ေနာ္။”

အမွန္တကယ္ေရြးေကာက္ပြဲက်င္းပမယ့္ေန႔ေရာက္လာရင္ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ အေျခအေနေတြကို အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြဘက္က ေစာင့္ၾကည့္ၾကမွာ ျဖစ္သလို သက္ဆိုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲတာဝန္ရွိသူေတြဘက္က သတိထားစီစဥ္ေဆာင္ရြက္ထားသင့္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာအရပ္ဘက္လူထု အဖြဲ႔အစည္း ဖိုရမ္က ေထာက္ျပေျပာဆိုထားတာလည္းရွိပါတယ္။

ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကည့္သူေတြဘက္က တုိင္း ေဒသႀကီး၊ ျပည္နယ္၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရခရိုင္-ေဒသ၊ ၿမိဳ႕နယ္ ကိုယ္အဓိကထား ေစာင့္ၾကည့္လိုတဲ့ ေဒသတခု၊ ဒါမွမဟုတ္ တခုထက္ ပိုရင္ျဖစ္ ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္၊ ျပည္နယ္တုိင္းေဒသႀကီး ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္နဲ႔ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရေဒသ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္စတဲ့ သက္ဆုိင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ေတြဆီမွာ ေလွ်ာက္ထားရမွာျဖစ္သလို တပါတည္း ေစာင့္ၾကည့့္ေလ့လာသူေတြ လုိက္နာရမယ့္ က်င့္ဝတ္ေတြ၊ ေလ့လာသူေတြေဆာင္ရြက္ရမယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္အဆင့္ဆင့္၊ အခန္းက႑နဲ႔ တာဝန္ဝတၱရားေတြကို သိရွိထားရမွာျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း ျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ဘက္က သတိေပးႏႈိးေဆာ္ထားတာျဖစ္ပါတယ္။

မဆုမြန္ / ဗြီအုိေအ (ျမန္မာပုိင္း)
http://burmese.voanews.com

Share on Google Plus

About Editor

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.